Η θεραπεία των γυναικολογικών καρκίνων — των όγκων δηλαδή που εμφανίζονται στον τράχηλο της μήτρας, στη μήτρα (ένδομητρο/στεβάτη), στις ωοθήκες, στον κόλπο, στο αιδοίο ή στις σάλπιγγες — εξαρτάται από πολλούς παράγοντες: το στάδιο της νόσου, το ιστολογικό τύπο, την ηλικία της ασθενούς, το αν υπάρχει επιθυμία τεκνοποίησης, την κατάσταση της υγείας της γυναίκας και πολλές φορές από γενετικούς δείκτες. Οι διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες (π.χ. ESMO, ESGO) επισημαίνουν ότι η θεραπεία πρέπει να είναι εξατομικευμένη και να λαμβάνει υπόψη την ποιότητα ζωής. data.esmo.org 2PubMed 2

Παρακάτω παρουσιάζονται οι βασικές θεραπευτικές προσεγγίσεις για κάθε μορφή γυναικολογικού καρκίνου.

1. Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας (Cervical Cancer)

Οι θεραπευτικές επιλογές ποικίλλουν ανάλογα με το στάδιο της νόσου:

• Χειρουργική επέμβαση: Σε αρχικά στάδια μπορεί να γίνει κωνοειδής εκτομή ή ριζική υστερεκτομή με λεμφαδενεκτομή. es.oncolink.org 1

• Ακτινοθεραπεία / Brachyθεραπεία: Χρησιμοποιείται μόνο ή συνδυαστικά με χημειοθεραπεία κυρίως σε πιο προχωρημένα στάδια. cancer.gov 1

• Χημειοθεραπεία / Συνδυασμοί με ανοσοθεραπεία: Σε τοπικά προχωρημένα ή μεταστατικά στάδια. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν βελτίωση της επιβίωσης με τη χρήση ανοσοθεραπείας σε συνδυασμό με χημειο-ακτινοθεραπεία. Oncology Central 1

• Σταδιοποίηση & φακέλωση σε εξειδικευμένα κέντρα: Οι οδηγίες του ESGO/ESTRO/ESP τονίζουν ότι η θεραπεία πρέπει να γίνεται σε πολυεπιστημονικά κέντρα. PMC

2. Καρκίνος του ενδομητρίου (Endometrial / Uterine Cancer)

Οι βασικές θεραπευτικές προσεγγίσεις είναι:

• Χειρουργική: Υστερεκτομή (αφαίρεση της μήτρας) και συνήθως σαλπιγγο-ωοθηκεκτομή.

• Πρόσθετη θεραπεία: Ανάλογα με τον ιστολογικό τύπο και το στάδιο, χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία ή/και ανοσοθεραπεία μπορεί να ενδείκνυνται. MDPI

• Στόχευση και εξατομίκευση: Η χρήση θεραπειών όπως οι αναστολείς PD-1/PD-L1 για καρκίνο με διαφορές στον μηχανισμό επισκευής DNA (MMR / MSI) αποκτά όλο και πιο σημαντικό ρόλο. MDPI

3. Καρκίνος των ωοθηκών (Ovarian Cancer)

Ανάμεσα στις πιο απαιτητικές μορφές θεραπείας:

• Χειρουργική: Ο στόχος είναι όσο το δυνατόν μικρότερο υπόλειμμα νόσου (cytoreductive surgery) – όσο λιγότερο υπολείμματα όγκου απομένουν, τόσο καλύτερη η πρόγνωση. Institut Curie

• Χημειοθεραπεία: Συνήθως με παράγοντες όπως καρβοπλατίνη και πακλιταξέλη.

• Συνδυασμένες/Στοχευμένες θεραπείες: Σημειώνονται νέες θεραπείες – π.χ. αντισωμα-φάρμακα στόχου, ανοσοθεραπεία, ADC (antibody-drug conjugates) σε έρευνα. News-Medical 1

• Σταθεροποίηση και παρακολούθηση: Μετά την αρχική θεραπεία, συχνά υπάρχει φάση συντήρησης και τακτικής παρακολούθησης.

4. Καρκίνος του κόλπου, του αιδοίου και των σαλπίγγων

Για αυτές τις σπανιότερες μορφές:

• Η θεραπεία βασίζεται κυρίως στη χειρουργική εξαίρεση του όγκου με όσο το δυνατόν μικρότερη υπολειπόμενη νόσο.

• Σε πολλές περιπτώσεις ακολουθεί ακτινοθεραπεία ή/και χημειοθεραπεία ανάλογα με το στάδιο και τη θέση.

• Οι σπάνιες μορφές απαιτούν εξειδικευμένα ογκολογικά κέντρα και πολύ συχνά με συμμετοχή σε κλινικές μελέτες. Medscape

Γενικές αρχές και μηνύματα για κάθε γυναίκα

• Η θεραπεία δεν είναι μία και μοναδική: εξαρτάται κατά πολύ από το στάδιο, τον τύπο του όγκου, την υγεία της γυναίκας και άλλους παράγοντες.

• Συνδυαστικές θεραπείες (χειρουργική ακτινοθεραπεία χημειοθεραπεία/στοχευμένη θεραπεία) προσφέρουν τα καλύτερα αποτελέσματα στις περισσότερες περιπτώσεις.

• Η εξειδίκευση των κέντρων θεραπείας και η πολυεπιστημονική ομάδα (γυναικο-ογκολόγος, ακτινοθεραπευτής, χειρουργός, ιατρός γενικής ογκολογίας) είναι κρίσιμες παράμετροι για καλύτερη έκβαση. PMC 1

• Νέες θεραπείες εξελίσσονται συνεχώς: στοχευμένες θεραπείες, ανοσοθεραπεία, και «ακριβά τεχνολογικά» εργαλεία όπως ADCs βρίσκονται σε ρόλο-κλειδί για τις επόμενες δεκαετίες. SpringerLink 1

• Η ποιότητα ζωής, η διατήρηση της γονιμότητας (όπου είναι επιθυμητό) και η ψυχολογική υποστήριξη πρέπει να ενσωματώνονται στην θεραπευτική φροντίδα.