Μία συνέντευξη του Αλέξανδρου Αρδαβάνη, Παθολόγου-Ογκολόγου, που στέλνει το μήνυμα πως τα ογκολογικά νοσήματα δεν είναι πλέον αήττητα.

 

Ο πόλεμος με τον καρκίνο κερδίζεται μάχη-μάχη, με ένα από τα σημαντικότερα επιστημονικά επιτεύγματα να έχει γραφτεί στον καρκίνο του μαστού. Ο Αλέξανδρος Αρδαβάνης, Παθολόγος-Ογκολόγος, Διευθυντής-Επιστημονικά Υπεύθυνος του Ά Παθολογικού – Ογκολογικού Τμήματος του νοσοκομείου «Άγιος Σάββας» και μέλος ΔΣ της Εταιρείας Παθολόγων-Ογκολόγων Ελλάδας, χαρτογραφεί όλες τις εξελίξεις στον πιο συχνά απαντώμενο καρκίνο στο γυναικείο φύλο -σε μια εφ' όλης της ύλης συνέντευξη- στέλνοντας το μήνυμα πως τα ογκολογικά νοσήματα δεν είναι πλέον αήττητα.

 

— Ποιες ήταν οι πιο σημαντικές επιστημονικές ανακοινώσεις στη θεραπεία του καρκίνου του μαστού αυτής της χρονιάς;

Πριν δώσουμε περιληπτικά μια επιλογή από τις πρόσφατες εξελίξεις, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι οι ογκολόγοι διαθέτουν ήδη ένα σημαντικό, δοκιμασμένο στον χρόνο και σε πλήθος ασθενών, οπλοστάσιο. Η χημειοθεραπεία, με πλήθος αξιόπιστα παλαιότερα και νεότερα κυτταροτοξικά, παραμένει ακρογωνιαίος λίθος με σημαντικό ρόλο σε όλες τις φάσεις της νόσου. Από την άλλη, τα τελευταία χρόνια γίνεται ολοένα πιο σαφές ότι με τη βοήθεια της μοριακής βιολογίας μπορούμε να περιορίζουμε την «υπερθεραπεία». Στον ορμονοεξαρτώμενο καρκίνο του μαστού, σειρά φαρμάκων συνεχίζουν να προσφέρουν σειρά αξιόπιστων επιλογών: η «βασίλισσα» ταμοξιφένη που αποτέλεσε το πρώτο μεγάλο «success story» στον καρκίνο του μαστού, οι αναστολείς αρωματάσης και η φουλβεστράντη, προσφέρουν πλήθος επιλογών με χαμηλή γενικά τοξικότητα και υψηλή αποτελεσματικότητα. Η εισαγωγή των στοχευτικών παραγόντων σε συνδυασμούς με ορμονικούς παράγοντες αύξησε σημαντικά τη δραστικότητα των τελευταίων ενώ επιβεβαιώνεται συνεχώς η ασφάλεια στη χρήση τους.

 

Και αυτή τη χρονιά υπήρξαν ενδιαφέρουσες εξελίξεις στη θεραπεία του καρκίνου του μαστού. Σταχυολογώ τις κατά την άποψή μου σημαντικότερες. Επιβεβαιώνεται η αξία της πρόληψης είτε δευτερογενούς είτε πρωτογενούς ενώ εδραιώνονται οι γονιδιακές υπογραφές (Oncotype DX και Mammaprint) στην αρχική αξιολόγηση και πρόβλεψη αναγκαίων συμπληρωματικών μετά τη χειρουργική χειρισμών. Εξάλλου, ταχέως αναδυόμενος είναι ο ρόλος του BRCA1/2 για τον κληρονομούμενο καρκίνο του μαστού, των ωοθηκών και άλλων οργάνων. Για τον ορμονοεξαρτώμενο καρκίνο μαστού υπήρξε συσσώρευση περισσοτέρων δεδομένων για τα Palbociclib, Ribociclib και Abemaciclib αλλά και των Everolimus και Alpelisib. Ένα ενδιαφέρον νέο φάρμακο, το TTC-352, προτείνεται ως πιθανή εναλλακτική στην ταμοξιφένη, αν και τα δεδομένα είναι μάλλον ανώριμα. Η ανοσοθεραπεία, σε αντίθεση με άλλους όγκους, ακόμα ψάχνει τον βηματισμό της στον καρκίνο του μαστού.

 

— Υπήρξαν ελπιδοφόρες εξελίξεις στην αντιμετώπιση του HER-2 θετικού καρκίνου του μαστού;

Η θεραπεία του HER2-θετικού καρκίνου του μαστού παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα «success stories» στην ογκολογία. Στο πρόσφατο παρελθόν, το Trastuzumab σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία, βελτίωσε δραματικά την επιβίωση των ασθενών με HER2-θετικό καρκίνο του μαστού ενώ η προσθήκη του Pertuzumab ενίσχυσε σημαντικά την δραστικότητα του Trastuzumab. Ήδη ο συνδυασμός τους αποτελεί καθιερωμένη επιλογή για ορισμένους ασθενείς. Η εισαγωγή του Trastuzumab/Emtansine, ενός οπλισμένου με χημειοθεραπευτικό Trastuzumab, εμπλούτισε το anti-HER2 «οπλοστάσιο». Το Trastuzumab/Emtansine εκπροσωπεί μια πραγμάτωση των ονείρων των σκαπανέων της στοχευτικής θεραπείας, για την εκλεκτικότερη προσβολή των καρκινικών κυττάρων.

 

Σήμερα, τα θεαματικά αποτελέσματα των anti-HER2 χειρισμών μάς έχουν επιτρέψει να «τολμούμε να ελπίζουμε» στη κατανίκηση του καρκίνου του μαστού. Τα παραδείγματα πληθαίνουν, δύο δεκαετίες από την εισαγωγή του Trastuzumab και μας κάνουν όλους ειλικρινά αισιόδοξους. Εδώ είναι σκόπιμο να τονίσουμε την αξία φαρμακοτεχνικών καινοτομιών που ελαττώνουν το ψυχοκοινωνικό «φορτίο» της μακροχρόνιας θεραπείας. Μία τέτοια καινοτομία είναι το υποδόριο Trastuzumab, που κυκλοφορεί από πενταετίας με ευνόητα πλεονεκτήματα ενώ η αναμενόμενη κυκλοφορία του συνδυασμού Trastuzumab/Pertuzumab subcut, για υποδόρια χορήγηση είναι μια ακόμα σημαντική εξέλιξη, αφού μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ευκολία των ασθενών και την εξοικονόμηση πόρων του Συστήματος Υγείας. Ζητούμενη παραμένει η δυνατότητα τα φάρμακα αυτά να μπορούν να χορηγούνται κατ΄οίκον, κάτι που μέχρι σήμερα δεν είναι δυνατόν. Εξάλλου, τρία ενδιαφέροντα νέα φάρμακα αυτής της κατηγορίας, το Tucatinib, το Νeratinib και το Deruxtecan/Trastuzumab αναμένεται να κυκλοφορήσουν σύντομα. Αν θελήσουμε να δούμε «πανοραμικά» το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της αντι-HER2 2 στόχευσης μπορούμε να διαπιστώσουμε πως στα θεμέλια και το εποικοδόμημα βρίσκεται το Trastuzumab.

 

— Κάποτε η διάγνωση του καρκίνου του μαστού ήταν ένα "χαστούκι". Σήμερα ποιο είναι το μήνυμα που στέλνετε στις γυναίκες, καθώς όλες είμαστε εν δυνάμει ασθενείς;

Εδώ και δύο δεκαετίες τουλάχιστον έχει γίνει σαφές ότι ο καρκίνος του μαστού δεν είναι πλέον ένα «χαστούκι» αλλά ένα «σκούντημα». Η νόσος ιάται σε μεγάλο ποσοστό σε πρώιμα στάδια ενώ στην προχωρημένη τοπικά ή συστηματικά νόσο, τα σύγχρονα φάρμακα εγγυώνται τη μετατροπή της σε χρόνια νόσο έναντι αποδεκτής τοξικότητας.

 

— Η φετινή χρονιά δοκίμασε τις αντοχές των ασθενών με χρόνια νοσήματα. Πόσο πιστεύετε ότι παραμέλησαν την υγεία τους οι ασθενείς με καρκίνο μαστού-αν το έκαναν-με τι κινδύνους;

Δυστυχώς, υπάρχουν λυπηρά παραδείγματα δυσμενών επιπτώσεων λόγω του φόβου του κορωνοϊού. Ωστόσο, πιστεύω πως δεν υπήρξε μείζων επίπτωση για τις ασθενείς, αφενός λόγω της σχετικής ευαισθητοποίησης των γυναικών, αφετέρου λόγω της συνήθως χρόνιας πορείας του καρκίνου του μαστού. Αντίθετα σε μεγάλο βαθμό υπήρξε επιβάρυνση του ιατρικού προσωπικού των νοσοκομείων λόγω της εξώθησής του σε διαχείριση μέσω τηλεφώνου ή διαδικτύου, και έχω δυστυχώς σχετική προσωπική εμπειρία από το τελευταίο εξάμηνο. Ίσως αυτό είναι και μια πρόγευση ή και ώθηση στην εποχή της «virtual» άσκησης της ιατρικής με ό,τι καλό ή κακό αυτή ενσωματώνει.

Σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να λησμονούμε ότι και τα κακοήθη νεοπλάσματα γενικά παραμένουν απειλή της δημόσιας υγείας και όχι μόνο κάθε «νεοεμφανιζόμενος» λοιμώδης παράγων.

 

—Τι πρέπει να προσέχουν οι ασθενείς όσο βρισκόμαστε στον κλοιό της πανδημίας;

Να παραμείνουν ψύχραιμες, διατηρώντας την τακτική και όχι «νευρωτική» επαφή με τον θεράποντα γιατρό τους, χωρίς να μπαίνουν στη λογική της σχολαστικότητας στους ελέγχους και αντίστροφα στον πανικό του επείγοντος. Ο καρκίνος του μαστού κατά κανόνα δίνει περιθώριο συγκροτημένης και όχι επείγουσας θεραπείας.

 

— Η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρία έκανε μια ανακοίνωση παρακαλώντας τους πολίτες να δώσουν προτεραιότητα στους καρκινοπαθείς, στον εμβολιασμό για την γρίπη. Ανάλογα με το είδος της θεραπείας που κάνουν, διαφέρει η ευαλωτότητά τους στις λοιμώξεις;

Θεωρώ ότι ορθώς έχει επισημανθεί η «προτεραιότητα» του αντιγριππικού εμβολιασμού στους ασθενείς με καρκίνο. Προσοχή όμως, ο καρκίνος δεν είναι συνώνυμο της ευαλωτότητας σε λοιμώξεις. Η ευαλωτότητα εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, με σημαντικότερο το αν ευρίσκονται υπό θεραπεία και κατά πόσον αυτή προκαλεί ισχυρή ανοσοκαταστολή ή άλλες επιπλοκές. Σε κάθε περίπτωση, οι οδηγίες των ειδικών αποτελούν την πλησιέστερη προς το εφικτό πρόταση.

 

Πηγή: Lifo.gr