Της Ανθής Αγγελοπούλου

 

Η εμμηνόπαυση είναι η «φυσική» εξέλιξη κάθε γυναίκας. Ωστόσο ακόμα και σήμερα αντιμετωπίζεται ως ταμπού τόσο από τις ίδιες τις γυναίκες όσο και από τους άντρες. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Εμμηνόπαυσης (18 Οκτωβρίου) οι ειδικοί μιλούν πλέον με δεδομένα και χωρίς περιστροφές γι’ αυτήν την μεγάλη αλλαγή στη ζωή της γυναίκας και πώς μπορεί να είναι μια αλλαγή με θετικό πρόσημο.

 

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), το 2030 περισσότερες από 1,5 δισεκατομμύριο γυναίκες θα έχουν περάσει το «κατώφλι» των 50 ετών, το οποίο σε πολλές περιπτώσεις αποτελεί και την… πόρτα στην εμμηνόπαυση, στην οριστική διακοπή δηλαδή της εμμήνου ρύσεως. Να διευκρινίσουμε ότι το όριο των 50 -52 ετών αφορά στις αναπτυγμένες χώρες ενώ στις λιγότερο ανεπτυγμένες, η εμμηνόπαυση εμφανίζεται συχνά στα τέλη της δεκαετίας των 40 ετών. Στη χώρα μας σύμφωνα με στοιχεία ο μέσος όρος ηλικίας εμφάνισης της εμμηνόπαυσης είναι τα 52 έτη. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η ενδοκρινολόγος - διαβητολόγος, Παρασκευή Μεντζελοπούλου οι γυναίκες στην εμμηνόπαυση ζουν σήμερα μια δραστήρια φάση της ζωής τους, είτε ως εργαζόμενες είτε ως σύζυγοι και μητέρες, είναι ενεργά μέλη της κοινωνίας και χρειάζονται τη συμβολή της επιστήμης για να μπορούν να λειτουργούν στο 100% χωρίς συμβιβασμούς. Η εμμηνόπαυση είναι μια σημαντική ορμονική αλλαγή, αντίστοιχη της εφηβείας, που δεν σημαίνει μόνο το τέλος της αναπαραγωγικής ικανότητας της γυναίκας αλλά επηρεάζει όλες τις λειτουργίες του σώματος της. Φυσιολογική ηλικία εμμηνόπαυσης θεωρούνται τα 50 χρόνια, κατά μέσο όρο, αλλά αυτό μπορεί να εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες και η εμμηνόπαυση μπορεί να ξεκινήσει χρόνια πριν. Η εμμηνόπαυση δεν συμβαίνει ξαφνικά. Υπάρχει μια σταδιακή δυσλειτουργία των ωοθηκών και αλλαγή του ορμονικού περιβάλλοντος της γυναίκας αρκετά χρόνια πριν την οριστική διακοπή της περιόδου. Η κλιμακτήριος, το χρονικό διάστημα πριν την εμμηνόπαυση, μπορεί να διαρκέσει αρκετά χρόνια και η έναρξη του ποικίλει από γυναίκα σε γυναίκα. Τα εμμηνοπαυσιακά συμπτώματα δεν είναι μόνο η διαταραχή της περιόδου και οι εξάψεις. Πολλές γυναίκες βιώνουν εναλλαγές στη διάθεση, κυκλοθυμία, διαταραχές στη μνήμη και τη συγκέντρωση, διαταραχές στον ύπνο, αίσθημα θλίψης και, κάποιες φορές, κατάθλιψη. Το σώμα αλλάζει, υπάρχει τάση αύξησης του βάρους και συγκέντρωσης λίπους στην κοιλιακή χώρα. Υπάρχει αλλαγή στο δέρμα και τα μαλλιά. Στην φάση αυτή μπορεί να υπάρχει σεξουαλική δυσλειτουργία είτε λόγω ξηρότητας του κόλπου (από τα χαμηλά οιστρογόνα) είτε λόγω ελαττωμένης επιθυμίας. Τα συμπτώματα μπορεί να ξεκινήσουν χρόνια πριν την διαταραχή της περιόδου.

 

Η ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ

 

Ο μαιευτήρας-γυναικολόγος, διδάκτωρ ΕΚΠΑ και μέλος της επιστημονικής επιτροπής της ΕΛΕΤΕΜ, Παναγιώτης Χριστόπουλος, επισημαίνει ότι η εμμηνόπαυση δεν είναι πάθηση αλλά ένα φυσιολογικό φαινόμενο που οφείλεται στη μείωση των οιστρογόνων και επηρεάζει την ποιότητα ζωής της γυναίκας, καθώς έχει κύριο χαρακτηριστικό την έξαψη. Επίσης μπορεί να εμφανιστούν διαταραχές ύπνου, νευρικότητα και άγχος, κόπωση και απώλεια μνήμης, σεξουαλική δυσλειτουργία και μείωση ή και απώλεια της σεξουαλικής επιθυμίας (libido) καθώς και σημάδια κατάθλιψης. Επίσης η γυναίκα είναι πιο επιρρεπής στις κολπίτιδες αλλά και στις ουρολοιμώξεις και μπορεί να εμφανίσει ακράτεια ουρών, ενώ έχει 2-6 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσει προβλήματα από την καρδιά και τα αγγεία της. Σοβαρότατο πρόβλημα της εμμηνόπαυσης είναι και η οστεοπόρωση, μια νόσος των οστών που εμφανίζουν χαμηλή πυκνότητα και συνεπώς χαμηλή ανθεκτικότητα και αντοχή. Έχοντας λοιπόν στόχο τη διατήρηση της ποιότητας ζωής και την εξασφάλιση υγείας της εμμηνοπαυσιακής γυναίκας, η πρόληψη και η σωστή αντιμετώπιση των επιπτώσεων της εμμηνόπαυσης έχει μεγάλη σημασία οπότε πριν την έναρξη οποιασδήποτε θεραπείας πρέπει να γίνεται λεπτομερής εξέταση από τους ειδικούς.

 

ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΤΕ ΤΟ ΔΕΡΜΑ ΣΑΣ

 

Το δέρμα των γυναικών όπως εξηγεί, ο δερματολόγος–αφροδισιολόγος, διδάκτωρ ΑΠΘ και μέλος της ΕΛΕΤΕΜ Κωνσταντίνος Καλοκασίδης, υποφέρει κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης. Με το πέρασμα του χρόνου, οι βασικές λειτουργίες της επιδερμίδας όπως η ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος, η προστασία από τις ακτίνες του ήλιου και τα μικρόβια και η αποθήκευση θρεπτικών ουσιών και νερού αρχίζουν να αλλοιώνονται.

 

Αν και εξαρτάται από το DNA και τον τρόπο ζωής της κάθε γυναίκας, από την ηλικία των 50 ετών εμφανίζονται τα πρώτα σημάδια γήρανσης του δέρματος που είναι ξηρότητα, χαλάρωση, ρυτίδες, απώλεια ελαστικότητας, χρωματικές αλλαγές καθώς και προβλήματα με τα αγγεία. Η προστασία από την ήλιο με τη χρήση αντιηλιακού με υψηλό δείκτη προστασίας, ακόμα και εάν έχει συννεφιά ή κρύο, η χρήση αντιγηραντικών καλλυντικών κρεμών που περιέχουν διάφορα ενεργά συστατικά με αποδεδειγμένη αντιγηραντική δράση, η καλή υγιεινή δέρματος, η σωματική άσκηση, ο πολύωρος βαθύς ύπνος, η ισορροπημένη διατροφή με βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία και αντιοξειδωτικά, η αποφυγή του καπνίσματος, του άγχους και του αλκοόλ είναι αυτά που πρέπει να κάνει κάθε γυναίκα που θέλει να έχει νεανικό δέρμα σ’ αυτή την περίοδο. Βεβαίως, υπάρχουν και οι διάφορες θεραπείες που γίνονται από τους ειδικούς στο ιατρείο όπως οι εγχύσεις με διάφορα ενέσιμα εμφυτεύματα, τη χρήση βοτουλινικής τοξίνης, μεσοθεραπεία κλ.π.

 

ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΖΩΗ

 

«Οι γυναίκες που περνούν στην εμμηνόπαυση είναι πιο ευάλωτες στις σεξουαλικές δυσλειτουργίες και μπορεί να βιώνουν αυτή την περίοδο διαφορετικά» επισημαίνει ο ψυχίατρος - σεξολόγος, Δρ. Αναστάσιος Παπακωνσταντίνου. Οι ενδοκρινολογικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, συμπεριλαμβανομένων και των αλλαγών στη σεξουαλική διάθεση και υγεία, δεν προκαλούνται συνήθως μονάχα από την εμμηνόπαυση, αλλά είναι ένας συνδυασμός παραγόντων που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τη φυσιολογική διαδικασία της γήρανσης του αναπαραγωγικού συστήματος, καθώς και του στρες και των απαιτήσεων της μέσης ηλικίας. Σύμφωνα με μελέτες, 17% - 45% των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών θεωρούν τη σεξουαλική επαφή επώδυνη, ενώ προβλήματα στον οργασμό είναι πιο συχνά σε γυναίκες άνω των 45 ετών. Πολλές γυναίκες πιστεύουν, εσφαλμένα, πως η σεξουαλική λειτουργία σταματά με την εμμηνόπαυση. Όμως αυτή είναι μια καλή περίοδος για να ανακαλύψουν νέους τρόπους έκφρασης της σεξουαλικότητας και μπορεί να αποτελέσει μια καινούργια αρχή για την κάθε γυναίκα. Παρά το γεγονός ότι τα θέματα περί σεξουαλικότητας συζητούνται με δυσκολία, η γυναίκα, που από τη φύση της έχει προδιάθεση στο να ανοίγεται πιο εύκολα, είναι σημαντικό να μην διστάζει να μιλήσει στον ειδικό, ανοιχτά, για θέματα σεξουαλικής υγείας που μπορεί να την απασχολούν.

 

ΣΤΟΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

 

Η οστεοπόρωση αποτελεί μια κατάσταση αρκετά διαδεδομένη στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση επισημαίνει ο κ. Συμεών Ψωμιάδης, γναθοπροσωπικός χειρουργός και μέλος της ΕΛΕΤΕΜ. Γι’ αυτό και οι ειδικοί δίνουν διφωσφονικά φάρμακα και δενοσουμάμπη για την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης. Παρά την ευεργετική τους δράση όμως, τα φάρμακα αυτά έχουν και ανεπιθύμητες ενέργειες. Η σημαντικότερη επιπλοκή που σχετίζεται με τη λήψη τους, και μπορεί να αποβεί εξαιρετικά σοβαρή, είναι η οστεονέκρωση των γνάθων. Η συχνότητα της εμφάνισης της οστεονέκρωσης αυξάνεται όταν η χρήση των φαρμάκων συνδυάζεται με συγκεκριμένους προδιαθεσικούς παράγοντες και συνοσηρότητες. Μπορεί, δε να συμβεί αυτόματα ή να συνδέεται με κάποιες οδοντιατρικές παρεμβάσεις. Με δεδομένα τα ανωτέρω, είναι σημαντικό τόσο οι παθολόγοι που χορηγούν τα συγκεκριμένα φάρμακα όσο και οι ίδιοι οι ασθενείς που τα λαμβάνουν να είναι ενήμεροι για τον κίνδυνο οστεονέκρωσης των γνάθων. Απαραίτητο είναι να γίνεται εκτίμηση από οδοντίατρο πριν την έναρξη χορήγησης των συγκεκριμένων φαρμάκων, ώστε να αντιμετωπίζονται έγκαιρα πιθανοί προδιαθεσικοί παράγοντες. Απαραίτητο είναι επίσης, με την υποψία ή την διαπίστωση οστεονέκρωσης να γίνεται άμεση παραπομπή σε ειδικό, ώστε να αποφεύγεται η επιδείνωση των συμπτωμάτων και να μειώνεται η ανάγκη για εξαιρετικά περίπλοκες θεραπείες.

 

ΦΑΡΜΑΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

 

Τα φάρμακα, τα οποία γενικώς αδειοδοτούνται για όλους, ανεξαρτήτως φύλλου συνήθως, χρησιμοποιούνται, με τροποποίηση της δόσης συνήθως ανάλογα με το βάρος, την ηλικία, την μεταβολική ικανότητα του ήπατος και την απεκκριτική δυνατότητα των νεφρών, επισημαίνει ο καθηγητής Φαρμακολογίας & Κλινικής Φαρμακολογίας & Δ/ντής Εργαστηρίου Κλινικής Φαρμακολογίας ΑΠΘ και μέλος της ΕΛΕΤΕΜ, Δημήτρης Κούβελας. όπως λέει, υπάρχουν προϊόντα, κυρίως ορμονικής φύσης, που αφορούν στις γυναίκες και φυσικά αλλάζουν χρήση σε σχέση με την ηλικία. Πέρα από τα προφανή όμως, η ίδια η εμμηνόπαυση χαρακτηρίζεται από συμπτώματα που είναι συχνά πολύ ενοχλητικά και χρήζουν φαρμακευτικής αντιμετώπισης. Κατάθλιψη, εκφυλιστικά νοσήματα, ουρολογικά, μυοσκελετικά, κ.ά. επίσης εμφανίζουν μεγαλύτερη επίπτωση στη συγκεκριμένη ομάδα. Η ειδική μέριμνα των ιατρών αλλά και των υπολοίπων επαγγελματιών υγείας, πρέπει να ευαισθητοποιηθεί ιδιαιτέρως, ώστε να αποφευχθούν επιπτώσεις υγείας στην μετακλιμακτηριακή περίοδο της γυναίκας με αποτέλεσμα την μείωση του προσδόκιμου ή ανήκεστο βλάβη της υγείας με αναπηρία και υψηλή νοσηρότητα.

 

ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ, ΒΙΤΑΜΙΝΗ D

 

Από την άλλη υπάρχει το σοβαρό θέμα της βιταμίνης D που όπως καταγράφουν τα τελευταία χρόνια όλες οι μελέτες δυστυχώς οι Έλληνες και οι Ελληνίδες παρουσιάζουν σε μεγάλο ποσοστό έλλειψη της συγκεκριμένης βιταμίνης. Τα τελευταία χρόνια μας βομβάρδισαν με την επικινδυνότητα του ηλίου, ενώ ταυτοχρόνως η δίαιτά μας απεμπόλησε το βούτυρο, τα ολόπαχα γαλακτοκομικά και όλα τα προϊόντα, με πολλές θερμίδες. Η έλλειψη έκθεσης, μεγάλης επιφάνειας της επιδερμίδας μας, στον ήλιο, έστω και 20 λεπτά την ημέρα, μαζί με την αποφυγή τροφών πλούσιων σε βιταμίνη D, έχει δημιουργήσει μια ολόκληρη γενιά γυναικών με εξαιρετικά χαμηλή συγκέντρωση βιταμίνης D στο σώμα μας. Σιγά - σιγά, αναγνωρίστηκε η τεράστια σημασία της συγκεκριμένης λιπόφιλης βιταμίνης στην υγεία, κυρίως της γυναίκας. Παθήσεις που συνοδεύουν συχνά την εμμηνόπαυση, όπως αυτές των οστών (οστεοπενία/ οστεοπόρωση), την ενδοκρινή ρύθμιση (θυρεοειδικές ορμόνες), την διάθεση (κατάθλιψη) και άλλες πολλές συσχετίζονται με χαμηλές συγκεντρώσεις βιταμίνης D. Σήμερα και λόγω της πανδημίας, φάνηκε από τη σχετική επιστημονική βιβλιογραφία, ότι υπάρχει μια ισχυρή αρνητική συσχέτιση της ποσότητας της βιταμίνης D, με την πιθανότητα νόσησης. Η έλλειψη βιταμίνης D δεν συσχετίζεται μόνο με μεγαλύτερη πιθανότητα νόσησης, μετά από προσβολή από τον SARSCOV-2, αλλά και βαρύτερης έκβασης σε όσους νοσούν και αυξημένη πιθανότητα θανάτου. Φαίνεται λοιπόν, από την πλούσια βιβλιογραφία, ότι η επάρκεια βιταμίνης D ασκεί ισχυρή αντιϊκή προστασία, που καθιστά αναγκαία τη χρήση συμπληρωμάτων διατροφής, μια και είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να καλυφθούν οι ανάγκες του οργανισμού, της ώριμης πλέον γυναίκας, από την βιταμίνη D, που περιέχεται στα τρόφιμα, γεγονός που επιδεινώνεται, όσο ψυχραίνει ο καιρός και η έκθεση στον ήλιο γίνεται δυσκολότερη. Η συνεργασία λοιπόν με τον οικογενειακό ιατρό και τον φαρμακοποιό μας, θα μας οδηγήσει στη σωστή επιλογή σκευάσματος, εξασφαλισμένης απορρόφησης, αλλά και επαρκούς δοσολόγησης, για την προστασία που τόσο χρειαζόμαστε.

 

Η εμμηνόπαυση δεν θα με κάνει «αόρατη»! Δεν την φοβάμαι

 

Αυτό είναι το βασικό μήνυμα της νεοϊδρυθείσας ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗΣ με πρόεδρο την κα Αθανασία Παππά. Όπως η ίδια αναφέρει, η ΕΛΕΤΕΜ ξεκίνησε από μια ομάδα γυναικών με κοινό όραμα να προάγουν θέματα που αφορούν τα άτομα και κυρίως την γυναίκα και την εμμηνόπαυση και να παρέχουν συμπαράσταση και βοήθεια σε γυναίκες που αντιμετωπίζουν συναισθηματικά ή και σωματικά συμπτώματα τα οποία έχουν προκληθεί από την εμμηνόπαυση. Τα γραφεία του Συλλόγου είναι στη Σταδίου 51 στο Κέντρο της Αθήνας και οι ενδιαφερόμενες μπορούν να επικοινωνούν στο 211 1828572. Σύμφωνα με την πρόεδρο, τη δεκαετία μετά την εμμηνόπαυση, οι γυναίκες γίνονται ευάλωτες σε χρόνιες ασθένειες, όπως καρδιαγγειακές παθήσεις, οστεοπόρωση και καρκίνο. Η εμμηνόπαυση παρέχει στις γυναίκες την ευκαιρία να επανεξετάσουν την υγεία και τον τρόπο ζωής τους και να κάνουν αλλαγές που θα ωφελήσουν τη μελλοντική ευημερία τους. Ωστόσο, μην ξεχνάμε και την ιδιαίτερη περίοδο που διανύει η ανθρωπότητα. Οι γυναίκες κατά την εμμηνόπαυση μπορεί να κινδυνεύουν λιγότερο από τους άνδρες, ωστόσο, κινδυνεύουν πολύ περισσότερο από τις νεότερες σε ηλικίες γυναίκες από τον κορωνοϊό και πολλές από αυτές, είναι εργαζόμενες και μάλιστα σε επαγγέλματα με ιδιαίτερα μεγάλη κοινωνικότητα. Όπως αναφέρει και η πρόεδρος της ΕΛΕΤΕΜ κα Αθανασία Παππά, οι γυναίκες στην εμμηνόπαυση είναι άνθρωποι ιδιαίτερης κατάστασης και κατά την περίοδο της πανδημίας, έχουν ανάγκη από προστασία, όχι μόνο για τον εαυτό τους, αλλά και για την προστασία των οικείων τους.

 

Ευχαριστούμε το Health Daily και την εταιρεία Boussias Communications για την άδεια Αναδημοσίευσης