Στο πλαίσιο της παρακολούθησης των Ευρωπαϊκών εξελίξεων πολιτικής υγείας και αναφορικά με τις πρόσφατες ανακοινώσεις της Επιτρόπου για την Υγεία & την Ασφάλεια των Τροφίμων κας. Κυριακίδου. Πιο συγκεκριμένα, η ενημέρωση αφορά στα προγράμματα προ-συμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο, ενός εκ των βασικών πυλώνων του Ευρωπαϊκού  Σχεδίου Καταπολέμησης του Καρκίνου (Europe’s Beating Cancer Plan).

Με βάση αναφοράς την επίδραση της πανδημίας COVID-19 και την καθυστέρηση των προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο και σχεδόν 100 εκατ. χαμένα τεστ/ εξετάσεις, η κα. Κυριακίδου επανέλαβε την ανάγκη άμεσης δράσης με επίκεντρο την πρώιμη διάγνωση, προκειμένου να μη γίνει ο καρκίνος η κυριότερη αιτία θνησιμότητας μέχρι το 2035. Γι’ αυτό το λόγο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «χτίζοντας» πάνω στη δέσμευσή τους για ισότιμη πρόσβαση τουλάχιστον 90% των πολιτών των κρατών-μελών (που πληρούν τις προϋποθέσεις) σε προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου για τους καρκίνους του μαστού, τραχήλου της μήτρας και ορθοκολικού, προχώρησε χθες στην ανακοίνωση της σταδιακής ένταξης και των καρκίνων του πνεύμονα, γαστρικού και προστάτη στα προγράμματα αυτά. Αναλυτικά προβλέπονται ανά ογκολογική κατηγορία τα εξής:

• Καρκίνος μαστού:  επεκτείνεται η ηλικιακή ομάδα από 50-69 ετών σε 45-74 ετών για την ψηφιακή μαστογραφία, συστήνεται η διενέργεια MRI σε γυναίκες με εξαιρετικά πυκνό μαστό.  
• Καρκίνος τραχήλου της μήτρας:  σύσταση χρήσης του HPV testing  (αντί του pap smear test) σε γυναίκες 30-65 ετών κάθε 5 χρόνια για την έγκαιρη ανίχνευση καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, με προσαρμογή της συχνότητας σύμφωνα με το ιστορικό εμβολιασμού κατά του HPV του εκάστοτε ατόμου, ενώ μνεία γίνεται και για την αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης των κοριτσιών κάτω των 15 ετών.
• Καρκίνος ορθοκολικού: εισαγωγή μεθόδου διαλογής (triage) για τον καρκίνο του παχέος εντέρου σε άτομα 50-74 ετών μέσω ανοσοχημικής εξέτασης κοπράνων για τον προσδιορισμό ανάγκης πιθανής περαιτέρω παρακολούθησης με ενδοσκόπηση/ κολονοσκόπηση.

Επίσης, με την επέκταση του προγράμματος προ-συμπτωματικού ελέγχου προβλέπονται:

• Καρκίνος πνεύμονα: διενέργεια εξετάσεων για τον καρκίνο του πνεύμονα σε βαρείς καπνιστές (20τσιγάρα/ ημέρα για 30έτη) και πρώην καπνιστές 50-75 ετών (περίοδος διακοπής εντός της τελευταίας 15ετίας). Η συγκεκριμένη στρατηγική θα ήταν καλό να εφαρμοστεί συνδυαστικά και με τομογραφία χαμηλής ακτινοβολίας και οργανωμένα προγράμματα διακοπής του καπνίσματος, ξεκινώντας με τις κατηγορίες που προαναφέρθηκαν.
• Καρκίνος προστάτη: διενέργεια εξετάσεων για τον καρκίνο του προστάτη σε άνδρες έως 70 ετών με δοκιμές ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA), σε συνδυασμό με MRI για περαιτέρω παρακολούθηση (follow-up).
• Καρκίνος γαστρικού: διενέργεια προσυμπτωματικού ελέγχου για το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και επιτήρηση καρκινικών βλαβών του στομάχου, σε περιοχές με υψηλά ποσοστά εμφάνισης/ επίπτωσης και θνησιμότητας από τον καρκίνο αυτό.

Η πρωτοβουλία αυτή θα στηριχθεί οικονομικά με επενδύσεις συνολικά €100εκ. μέσα από διάφορα ευρωπαϊκά προγράμματα (EU4Health, Horizon Europe, Ευρωπαϊκό Περιφερειακό Ταμείο, Κοινωνικό Ταμείο, Ταμείο Συνοχής). Παρ’ ότι η Σύσταση αυτή δεν είναι δεσμευτική για τα κράτη-μέλη, η πραγματοποίηση αυτών των προγραμμάτων σε εθνικό επίπεδο και η σχετική καταγραφή της επιτυχίας τους είναι ιδιαιτέρως σημαντική, δεδομένης της ανάλογης καταγραφής που πραγματοποιείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο μέσα από το Μητρώο Καταγραφής Ανισοτήτων στον Καρκίνο (Cancer Inequalities Registry).

Τέλος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να παρουσιάσει άμεσα μία ξεχωριστή επικοινωνιακή καμπάνια με σκοπό την ενημέρωση ευάλωτων/ περιορισμένων τμημάτων του πληθυσμού αναφορικά με τα οφέλη και την ανάγκη διενέργειας προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο, με σκοπό να εξασφαλίσει την ισότιμη πρόσβαση όλου του πληθυσμού στα προγράμματα αυτά.