ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΙΜΟΙ

 

Κάπνισμα

Το κάπνισμα είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του παγκρέατος. Ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του παγκρέατος είναι περίπου διπλάσιος στους καπνιστές σε σύγκριση με αυτούς που δεν έχουν καπνίσει ποτέ. Περίπου το 20% έως 30% των παγκρεατικών καρκίνων θεωρείται ότι προκαλείται από το κάπνισμα.

 

Υπερβολικό βάρος και παχυσαρκία

Το υπερβολικό βάρος είναι ένας παράγοντας κινδύνου για τον καρκίνο του παγκρέατος. Οι παχύσαρκοι άνθρωποι έχουν περίπου 20% μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν καρκίνο του παγκρέατος, σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό.

Η συσσώρευση λίπους γύρω από τη μέση μπορεί να αποτελεί παράγοντα κινδύνου ακόμα και σε άτομα που δεν είναι πολύ υπέρβαρα.

 

Έκθεση σε χημικά προϊόντα στον εργασιακό χώρο

 

Η υπερβολική έκθεση σε ορισμένα χημικά που χρησιμοποιούνται στις βιομηχανίες στεγνού καθαρισμού και μεταλλουργίας μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του παγκρέατος.

 

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΜΗ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΙΜΟΙ

 

Ηλικία

Ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του παγκρέατος αυξάνεται με την πάροδο της ηλικίας. Σχεδόν όλοι οι ασθενείς είναι ηλικίας άνω των 45 ετών. Περίπου τα δύο τρίτα είναι ηλικίας τουλάχιστον 65 ετών. Η μέση ηλικία κατά τη στιγμή της διάγνωσης είναι 71 έτη.

 

Φύλο

Οι άνδρες είναι πιθανότερο να αναπτύξουν καρκίνο του παγκρέατος από ό, τι οι γυναίκες. Αυτό μπορεί να οφείλεται, τουλάχιστον εν μέρει, στα μεγαλύτερα ποσοστά ανδρών καπνιστών, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του παγκρέατος. Η διαφορά στον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παγκρέατος ήταν μεγαλύτερη στο παρελθόν (όταν η χρήση καπνού ήταν πολύ συχνότερη στους άνδρες από τις γυναίκες), αλλά το χάσμα έκλεισε τα τελευταία χρόνια.

 

Φυλή

Οι Αφροαμερικανοί είναι πιθανότερο να αναπτύξουν καρκίνο του παγκρέατος, σε σχέση με τους λευκούς. Οι λόγοι δεν είναι σαφείς, αλλά μπορεί εν μέρει να οφείλονται σε υψηλότερα ποσοστά ύπαρξης άλλων παραγόντων κινδύνου για τον καρκίνο του παγκρέατος, μεταξύ των Αφροαμερικανών, όπως ο διαβήτης, το κάπνισμα στους άνδρες και το υπερβολικό βάρος στις γυναίκες.

 

Οικογενειακό ιστορικό

Ο καρκίνος του παγκρέατος φαίνεται να εμφανίζεται συχνότερα σε ορισμένες οικογένειες. Ενώ σε μερικές από αυτές ο υψηλός κίνδυνος οφείλεται σε κληρονομικά σύνδρομα, σε άλλες τα γονίδια που προκαλούν τον αυξημένο κίνδυνο δεν είναι γνωστά. Αν και το οικογενειακό ιστορικό αποτελεί παράγοντα κινδύνου, οι περισσότεροι άνθρωποι που νοσούν από καρκίνο του παγκρέατος δεν έχουν οικογενειακό ιστορικό.

 

Κληρονομικά γενετικά σύνδρομα

Οι κληρονομικές μεταβολές γονιδίων (μεταλλάξεις) μπορούν να μεταβιβαστούν από γονέα σε παιδί. Οι μεταλλάξεις γονιδίων μπορεί να προκαλέσουν έως και 10% των παγκρεατικών καρκίνων. Μερικές φορές αυτές οδηγούν σε σύνδρομα που περιλαμβάνουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης άλλων καρκίνων ή άλλων προβλημάτων υγείας. Οι μεταλλάξεις των γονιδίων που προκαλούν μερικά από αυτά τα σύνδρομα μπορούν να βρεθούν με γενετικούς ελέγχους.

 

Διαβήτης

Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι πιο συχνός σε άτομα με διαβήτη. Ο λόγος για αυτό δεν είναι γνωστός. Μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν οι ασθενείς με διαβήτη τύπου 2. Αυτός ο τύπος διαβήτη εμφανίζεται συχνότερα στην ενηλικίωση και συχνά σχετίζεται με υπερβολικό βάρος ή παχυσαρκία. Δεν είναι σαφές εάν τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 (νεανικός) παρουσιάζουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης παγκρεατικού καρκίνου.

 

Χρόνια παγκρεατίτιδα

Η χρόνια παγκρεατίτιδα, είναι μια μακροχρόνια φλεγμονή του παγκρέατος που συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παγκρέατος (ειδικά σε καπνιστές). Εντούτοις οι περισσότεροι ασθενείς με χρόνια παγκρεατίτιδα δεν αναπτύσσουν ποτέ παγκρεατικό καρκίνο.

Η χρόνια παγκρεατίτιδα οφείλεται ενίοτε σε κληρονομική μετάλλαξη γονιδίων. Τα άτομα με αυτή την κληρονομική (οικογενή) μορφή παγκρεατίτιδας έχουν υψηλό κίνδυνο εμφάνισης παγκρεατικού καρκίνου.

 

Κίρρωση του ήπατος

Η κίρρωση είναι αντικατάσταση του ηπατικού ιστού από ουλώδη ιστό και αναγεννητικά οζίδια του ήπατος. Αναπτύσσεται σε άτομα με βλάβη του ήπατος π.χ. λόγω ηπατίτιδας ή λόγω υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ. Τα άτομα με κίρρωση φαίνεται ότι παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παγκρέατος.

 

Προβλήματα του στομάχου

Η μόλυνση του στομάχου με τα βακτήρια που προκαλούν έλκος Helicobacter pylori (Η. Pylori) μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παγκρέατος. Ορισμένες έρευνες έχουν δείξει ότι η υπερβολική έκκριση οξέως του στομάχου μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο.

 

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΑΜΦΙΣΒΗΤΟΥΜΕΝΟΙ

 

Διατροφή

Μερικές μελέτες έχουν συνδέσει τον καρκίνο του παγκρέατος με δίαιτες υψηλής περιεκτικότητας σε κόκκινα και επεξεργασμένα κρέατα (όπως λουκάνικο και μπέικον) και χαμηλής σε φρούτα και λαχανικά. Εντούτοις, τέτοιοι συσχετισμοί δεν έχουν βρεθεί από άλλες μελέτες και έτσι η παρατήρηση αυτή εξακολουθεί να μελετάται.

 

Έλλειψη φυσικής δραστηριότητας

Ορισμένες έρευνες έχουν δείξει ότι η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για καρκίνο του παγκρέατος. Αλλά τα ευρήματα αυτά δεν επαληθεύονται σε άλλες μελέτες.

 

Καφές

Κάποιες παλαιότερες μελέτες έχουν υποδείξει ότι η κατανάλωση καφέ μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του παγκρέατος, αλλά πιο πρόσφατες μελέτες δεν το επιβεβαίωσαν.

 

Αλκοόλ

Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει τη σχέση μεταξύ της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ και του καρκίνου του παγκρέατος. Αυτή η συσχέτιση δεν έχει ακόμα επιβεβαιωθεί, αλλά η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει σε καταστάσεις όπως η χρόνια παγκρεατίτιδα και η κίρρωση, οι οποίες είναι γνωστό ότι αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο του παγκρέατος.