Ο καρκίνος του μαστού, σύμφωνα με τα σύγχρονα στατιστικά δεδομένα, αποτελεί την συχνότερη μορφή κακοήθειας στον γυναίκειο πληθυσμό.

Υπολογίζεται ότι στον δυτικό κόσμο, μία στις οκτώ γυναίκες θα εμφανίσει καρκίνο    του μαστού κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της ζωής της.

Βάσει των δεδομένων που αντλούμε από τις επιδημιολογικές μελέτες αναφέρεται ότι κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται παγκοσμίως ένα εκατομμύριο νέες περιπτώσεις, ενώ τα δεδομένα για την Ελλάδα αναφέρουν, ότι κάθε χρόνο εντοπίζονται περίπου 4.500 νέα περιστατικά καρκίνου του μαστού.

Βάσει των αποτελεσμάτων των ερευνών διαφαίνεται ότι κυριότεροι παράγοντες προδιάθεσης του καρκίνου του μαστού, είναι παράγοντες που μια γυναίκα αδυνατεί να αναστρέψει. Οι παράγοντες αυτοί είναι:

 

• Το φύλο
• Η ηλικία
• Το οικογενειακό ιστορικό

 

 Άλλοι παράγοντες που είναι τροποποιήσιμοι σε σχέση με τον καρκίνο του μαστού αφορούν γενικότερα συμπεριφορές υγείας αλλά και το πρότυπο και τις συνήθειες της καθημερινής ζωής.

 

Τέτοιοι παράγοντες μπορεί να είναι:

• Η κατανάλωση αλκοόλ
• Το κάπνισμα
• Η παχυσαρκία
• Η καθιστική ζωή και έλλειψη σωματικής άσκησης
• Η χρόνια λήψη αντισυλληπτικών και ορμονών
• Το χρόνιο και έντονο στρες

 

Το στρες λοιπόν, σύμφωνα με τις πρόσφατες έρευνες  αποτελεί έναν πιθανό παράγοντα ο οποίος ενοχοποιείται για την εμφάνιση του καρκίνου του μαστού.

 Σύμφωνα με μια μετά-ανάλυση ενός δείγματος 99.807 γυναικών, τα στρεσογόνα γεγονότα ζωής παρουσίαζαν ένα σχετικό κίνδυνο για την εμφάνιση καρκίνου του μαστού

Μάλιστα, ο κίνδυνος ήταν ακόμα μεγαλύτερος για τα έντονα στρεσογόνα γεγονότα.   Η σχέση μεταξύ του στρες και του καρκίνου του μαστού δεν παρουσιάζεται μόνο σε επίπεδο επιδημιολογικό, αλλά επιβεβαιώνεται και από αναλύσεις μοριακής βιολογίας.

Η ιδέα ότι οι ψυχολογικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την εμφάνιση ασθενειών χρονολογείται ήδη από το 200μχ  από τον Γαληνό ο οποίος αναφέρει ότι  «Οι μελαγχολικές γυναίκες είναι περισσότερο επιρρεπείς στην δημιουργία οζιδίων του μαστού από τις αισιόδοξες γυναίκες»

 Το 1936 ο Hans Selye  περιγράφει το στρες σαν μια κατάσταση κατά την οποία το συμπαθητικό –νοραδρενεργικό σύστημα, καθώς και ο άξονας του υποθάλαμού υπόφυσης-επινεφριδίων   (HPA axis) αλληλοεπιδρούν και επηρεάζουν αρνητικά την δράση του ανοσοποιητικού συστήματος.

 Ο αντίκτυπος λοιπόν, των κοινωνικών συνθηκών διαβίωσης διαφαίνεται να επηρεάζει την ολότητα των βιολογικών λειτουργιών του ανθρώπινου οργανισμού, και η επίδραση αυτή ενδέχεται να συμβάλει στη γένεση, επιδείνωση ή παγίωση των βιολογικών δυσλειτουργιών που εμπλέκονται σε πλειάδα οργανικών και ψυχιατρικών παθήσεων.

Σύμφωνα με τις έρευνες πάνω στην εμφάνιση του καρκίνου του μαστού  φάνηκε να υπάρχει   θετική συσχέτιση με τον χαμηλό  εργασιακό έλεγχο, καθώς και με τις υψηλές εργασιακές απαιτήσεις αλλά και την ένταση κατά την διάρκεια της εργασίας. Ηπία συσχέτιση φάνηκε να υπάρχει για το μέτριο και υψηλό εργασιακό στρες, συσχέτιση βρέθηκε επίσης με το αυτοαναφερόμενο στρες σε διάστημα 5 ετών πριν από την έναρξη της νόσου . Ιδιαιτέρως σημαντικά δείχνουν να είναι τα σημαντικά αρνητικά γεγονότα ζωής, όπως ο χωρισμός και θάνατος του συζύγου αλλά και κοντινού συγγενή ή φίλου 

Το στρες βάσει των ερευνών  δείχνει  να αποτελεί έναν  παράγοντα   που σχετίζεται με την εμφάνιση της νόσου, ενώ φαίνεται να είναι σημαντικός και για την πορεία της.

Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι δεν είναι αμιγώς τα ίδια τα γεγονότα τα οποία πυροδοτούν την νόσο αλλά η επεξεργασία, η νοηματοδότηση και οι στρατηγικές αντιμετώπισης των γεγονότων που είναι επαγόμενες της νόσου.

                                            

ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΠΟΥ ΣΥΣΧΕΤΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΜΕ ΤΟ ΣΤΡΕΣ

 

Με άμεσο τρόπο:

Οι  Στρεσογονοι παράγοντες επιδρούν στο κεντρικό νευρικό σύστημα με αποτέλεσμα την ενεργοποίηση του άξονα  υποθάλαμου υπόφυσης-επινεφριδίων (HPA axis) και την  έκκριση ορμονών και νευροδιαβιβαστών που ουσιαστικά δημιουργούν την καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος και την αδυναμίας καταπολέμησης με την παρεμπόδιση έκκρισης των ενεργοποιητικών ιντερλευκινών.

 

Με Έμμεσο τρόπο :

Οι συνεχόμενες αγχώδεις εκδηλώσεις επηρεάζουν τον τρόπο ζωής του ατόμου και την απορυθμίζουν παράλληλα, το ωθούν σε συμπεριφορές τρόπου ζωής που επιβαρύνουν την υγεία και την ευεξία του.

 

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΙΚΟΥ ΑΔΕΝΑ :  

Τα Στρεσογόνα γεγονότα ζωής, το χρόνιο και το  έντονο στρες αλλά και  το εργασιακό στρες  συνηγορούν για τα αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης στο αίμα  ακόμα και πολλά χρόνια  μετά την έκθεση στο συμβάν. Ο μηχανισμός αυτός  έχει επιρροή στον μαστικό αδένα.

 

Η Κορτιζόλη: έμμεσα συμβάλει στην ογκογένεση στον μαστό με το να τροποποιεί τα οιστρογόνα.

 

Τα Οιστρογόνα: κομβικός ο ρόλος τους στην αιτιολογία του καρκίνου του μαστού και επίδραση στα γονίδια BRCA1 και την καταστολή της δράσης τους.

 

 

ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΠΑΡΕΜΒΟΥΜΕ:

 

1.ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗ

• Στο επίπεδο πρωτογενούς πρόληψης η γνώση και η αποφυγή παραγόντων κινδύνου του καρκίνου μαστού καθώς και η  έγκαιρη διάγνωση είναι σημαντικοί προστατευτικοί  παράγοντες στην καταπολέμηση της νόσου.
• Η αλλαγή του τρόπου ζωής είναι ιδιαιτέρως σημαντική, καθώς οι περισσότερες κακοήθειες θα είχαν αποφευχθεί εάν οι ασθενείς άλλαζαν τον τρόπο ζωής τους.

 

2. ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗ

• Η παρέμβαση σε επίπεδο διαχείρισης του στρες και προαγωγής της υγείας των ασθενών  με την  ταυτόχρονη μείωση του ψυχικού φορτίου της νόσου συμβάλουν στην ισχυροποίηση του εσωτερικού κέντρου ελέγχου υγείας .
• Η αποφυγή του καπνίσματος  είναι ιδιαιτέρως σημαντική καθώς, υπάρχει  αιτιατή σύνδεση μεταξύ του καπνίσματος σε νεαρή ηλικία και του αυξημένου κινδύνου για προ εμμηνοπαυσιακή εμφάνιση καρκίνου του μαστού.
• Μείωση κατανάλωσης αλκοόλ
• Προώθηση υγιεινής διατροφής και αποφυγή της παιδικής παχυσαρκίας
• Ενθάρρυνση για  φυσική άσκηση και δραστηριότητες στην φύση

 

 

 

3.ΨΥΧΟΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ:

 

Για τους Ασθενείς

Η ένταξη σε Προγράμματα Ενημέρωσης και Ψυχοεκπαίδευσης όπως είναι:

• Η ψυχική ενδυνάμωση

• Οι τεχνικές χαλάρωσης
• Η τροποποίηση δυσλειτουργικών γνωσιών

 

Όλα τα παραπάνω φαίνεται να συμβάλλουν  στην  μείωση των πιθανοτήτων εμφάνισης της νόσου από καρκίνο του μαστού τουλάχιστον των πιο ευπαθών ομάδων. 

 

• Η Ομαδική ψυχοθεραπεία τουλάχιστον 1 φορά/ εβδομάδα σε γυναίκες με ενεργό τη νόσο φάνηκε να μπόρεσαν τόσο να μειώσουν την πιθανότητα μετάστασης του καρκίνου όσο και να αυξήσουν το προσδόκιμο ζωής τους κατά 18 μήνες τουλάχιστον (Reiche, 2004)

 

Για το Ιατρονοσηλευτικό προσωπικό: Οι ειδικοί στον χώρο της υγείας είναι απαραίτητο στο να εκπαιδευτούν σε  τεχνικές αντιμετώπισης των ογκολογικών ασθενών και στην διαχείριση της αντιμετώπισης της νόσου, μέσω των μεθόδων αυτών.

Φροντιστές: Οι  φροντιστές των ασθενών  επωμίζονται μεγάλο ψυχολογικό φορτίο, καθώς εργάζονται με ογκολογικούς ασθενείς οπότε χρήζουν και οι ίδιοι ψυχολογικής υποστήριξης αλλά και εκπαίδευσης πάνω στους τρόπους  διαχείρισης των ασθενών συγγενών τους.

Καταλήγοντας, αξίζει να σημειώσουμε ότι, το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου αναφέρει ότι:

 «Αν και οι μελέτες έχουν δείξει ότι στρεσογονοι παράγοντες, όπως ο θάνατος ενός συζύγου, η κοινωνική απομόνωση αλλά και το έντονο εργασιακό στρες, αλλάζουν τον τρόπο λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος, δεν έχουμε ακόμα άμεσες επιστημονικές αποδείξεις σχέσης αιτίας-αιτιατού σχετικά με την επίδραση αυτών των τροποποιήσεων του ανοσοποιητικού συστήματος και της ανάπτυξης του καρκίνου».

Παρόλα αυτά, τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι επιστήμονες υγείας  αναφέρονται στον  ισχυρό δεσμό μεταξύ καρκίνου και στρες αλλά και για το αν και κατά πόσο  το στρες μειώνει την ικανότητα του οργανισμού να καταπολεμά την ασθένεια οπότε οι  έρευνες πάνω στον συγκεκριμένο τομέα είναι απαραίτητο να εντατικοποιηθούν.​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​

 

 

Βιβλιογραφικές Πηγές:

• Mei-Ling Yeh , Tso-Ying Lee (2015), A Prospective Study of the Relationship between Psychological Factors and Breast Cancer, Asia-Pacific Journal of Oncology Nursing
• Lilia Antonova, Kristan Aronson and Christopher R Mueller (2011), Stress and breast cancer: from epidemiology to molecular biology, BioMed Central Ltd
• Yan Lin et all. (2013), Striking life events associated with primary breast cancer susceptibility in women: a meta-analysis study, Journal of Experimental & Clinical Cancer Research
• Levy S et. All,  Correlation of stress factors with sustained depression of natural sustained depression of natural killer cell activity and predicted prognosis in patients with breast cancer, Journal of Clinical Oncology
• Butowa et. all (2000), Epidemiological evidence for a relationship between life events, coping style, and personality factors in the development of breast cancer, Journal of Psychosomatic Research
• Reiche, Nunes, and Morimoto (2004), Stress, depression, the immune system, and cancer, THE LANCET oncology
• Iwatani T , Matsuda A, Kawabata H, Miura D, Matsushima E. (2013), Predictive factors for psychological distress related to diagnosis of breast cancer, PubMed
• Lueboonthavatchai P. (2007), Prevalence and psychosocial factors of anxiety and depression in breast cancer patients, PubMed
• McKenna, Zevon, Corn, Rounds (1999),  Psychosocial Factors and the Development of Breast Cancer: A Meta-Analysis, Health Psychology
• Shadiya Mohamed Saleh Baqutayan (2012), The Effect of Anxiety on Breast Cancer Patients, Indian Journal of Psychological Medicine